Tekst: Stefan Maas Beeld: Stefan Maas/zie fotocredits
Antwerpen is meer dan de Grote Markt, de bruine kroegen met speciaalbiertjes of winkelpromenade Meir. En de fiets is de beste optie om de minder bekende highlights van de havenstad te ontdekken.
Diep onder het Antwerpse grondoppervlak arriveren we in Centraal. Al ben ik al tientallen keren hier uit de trein gestapt, het statige maar ook moderne, glimmende station blijft indrukwekkend. Diverse roltrappen voeren ons naar straatniveau, en voor je het weet sta je midden in de stad, die dichter bij de Nederlandse Randstad ligt dan je wellicht denkt. Vanuit Rotterdam was het met de Intercity Direct amper 45 minuten treinen, je hebt nét de tijd om een koffietje te drinken en een broodje weg te werken.
Een fiets huren in het Antwerpse is overigens helemaal simpel. Naast het Centraal Station zit de verhuurwinkel van Cyclant, bij de metrotoegang bij het station vind je de fietsuitleenpost van Levanto. We hebben niets te klagen over Cyclant; tot mijn verbazing krijg ik een Santos trekkingfiets. Een raspaardje, waar je desgewenst – en met wat dikkere banden – heel Vlaanderen kunt verkennen, on- en offroad.
De geblokte MAS
Op het Eilandje, een havengebied waar vroeger pakhuizen stonden, knijpen we in remmen bij Museum Aan de Stroom (MAS), alias de Pakhuisreus. Het ontwerp van het Rotterdamse artchitectenburau Neutelings Riedijk Architects, heeft alles weg van een serie op elkaar gestapelde, gedraaide blokken. Het is een van de gebouwen die Antwerpen een modern gezicht geven. MAS staat symbool voor de nieuwe rol van Antwerpen: niet enkel havenstad, maar ook een plek waar je cultuur kunt opsnuiven en mensen kunt ontmoeten. Het gebouw is overigens niet alleen van onderaf te bewonderen; we lopen de trappen op om op 62 meter hoogte uit te kijken over de omgeving. De Schelde, de binnenstad, de haven; ze liggen aan onze voeten om straks verkend te worden.
Park Spoor Noord en Parkbrug
Het nieuwe Antwerpen toont zich even later ook in Park Spoor Noord. Twee jaar geleden fietste ik er al doorheen, verwonderd dat er toch zulke grote parken te vinden nabij hartje centrum. Ooit was hier een spoorwegemplacement van de NMBS/Belgische spoorwegen, met een lengte van 1,6 km. In 1999 werd het grootste deel herbestemd voor een park. Het gebied is nu het domein van fietsers, wandelaars en picknickers op mooie dagen. Een andere fietshighlight is de Parkbrug, die het Eilandje verbindt met Park Spoor Noord. Het dak van de brug is als gatenkaas, door allerlei openingen valt het zonlicht naar binnen, wat een steeds wisselend spel van licht en schaduw creëert.
Show-off in Zurenborg
In de wijk Zurenborg dompelen we ons onder in eind 19e-eeuwse en begin 20e-eeuwse grandeur. Het ene na het andere rijk gedecoreerde ‘pronk-herenhuis’ passeert de revue, met name in de straat Cogels‑Osylei is het gehalte aan gevelornamenten uitzonderlijk groot. Het is nu moeilijk voor te stellen dat Zurenborg na WO II in verval was geraakt; in de jaren ‘60-’70 waren er zelfs plannen om delen van de wijk te slopen. Gelukkig hoefden de slopers de sloopkogel niet uit het vet te halen en is de wijk een highlight van Antwerpen, vooral vanwege de concentratie van Art Nouveau en eclectische gevels.
Welkom in PAKT
De echte stadsjungle lonkt in de vorm van PAKT, een must-see. In de wijk Groen Kwartier, nabij het oude militair hospitaal, kregen meerdere industriële pakhuizen een nieuw, groener, en meer duurzaam leven. We kijken verwonderd en ook wat verwilderd rond. Het gras klampt zich hier vast aan de muren. Serieus! Op de daken van de panden is zelfs een dakboerderij gevestigd. Ze telen er verse stadsgroenten en stadsfruit, van eigen dak.
Creatieve en duurzame bedrijven voelen zich thuis in deze urban jungle, evenals horeca met een alternatief randje. ‘One drug – one nation’ roept het bord voor de koffiebranderij/koffiebar ons toe. Marilyn Monroe kijkt me zwoel aan vanaf een muur, iets dat ze trouwens bij iedereen doet. En in een sportschool met kale pakhuismuren zwaaien twee jongemannen met kilo’s ijzer. PAKT is voor de bezoeker ook een plek om even bij te komen van de stadshectiek. Voor het eerst tijdens deze fietstocht horen we geen verkeersgedruis op de achtergrond. Je merkt zoiets pas als het er niet meer is.
Een paleis met stekels
Verder gaat het, door park Vogelenzang, een van de groene longen van Antwerpen, via het Koning Albertpark naar het moderne Paleis van Justitie. Het komt op me over als een dier dat zijn stekels heeft opgericht tegen een onbekende dreiging, of de stekels op het songfestivalpak van de gediskwalificeerde Europapa Joost Klein. Maar de zes stekels zijn geen verdedigingsmiddel, maar ‘zeilen’, een verwijzing uiteraard naar de scheepvaart en de haven van Antwerpen. Daarnaast zijn de zeilen ook functioneel; ze zorgen voor daglicht in de grote zittingszalen en helpen bij natuurlijke ventilatie en warmteregulatie.
Naar de Linkeroever
Amsterdam heeft Amsterdam-Noord, Antwerpen heeft de Linkeroever. In beide gevallen moet je in principe een flink stuk water oversteken. In het geval van Antwerpen hoef je daarvoor geen pontje te nemen, er zijn voor fietsers en voetgangers twee tunnels aangelegd. En al horen we dat de enige highlight van de Linkeroever het bekijken van de Rechteroever is, de tocht naar de overkant is een belevenis.
Bij de Sint-Annatunnel dalen we 31 meter af in een grote lift, afgeladen met fietsers, plus een – naar haar eigen zeggen – bekende Chinese influencer, zwaaiend met een smartphone-stick. Daarna komen we terecht in een betegelde buis met een lengte van 572 meter, om even later via houten roltrappen weer 31 meter naar boven te gaan. Dit alles gaat veel sneller dan met een pontje, je hoeft nooit op de veerman te wachten. Vanaf de Linkeroever bekijken we de skyline van Antwerpen-Centrum, dat nu aan de overkant ligt, met de Schelde aan onze voeten. Ook dat beeld is het ondergrondse tripje meer dan waard.
Fietsen door de haven
Al ligt het misschien niet direct voor de hand, de volgende dag verlaten we het centrum voor een tochtje door de haven. En die is prima te verkennen via vrijliggende fietspaden. Eerst komt het Havenhuis in beeld, met een opvallende blinkende bovenbouw in de vorm van een diamant. Daarna volgen hele series kranen, fabrieken, dokken: alles is hier bovenmaats en imponerend. De haven slaapt nooit. Het is er nooit compleet donker of stil; de fabrieken zijn continu in bedrijf en altijd klinkt wel ergens het gedreun van zware machines.
We rijden er rond als insecten in dinoland, terwijl speedpedelecers in gele hesjes ons tegemoetkomen en voorbij flitsen. Ongetwijfeld havenpersoneel dat zich terug naar de stad rept. Met de Schelde aan onze linkerzijde rijden we verder door deze industriële woestijn en snuiven een vreemde zuurkoollucht op. Af toe wordt het decor opgeleukt met prachtige streetart op wanden langs het fietspad.
Enclave aan de Schelde
En dan is daar ineens Fort Lillo, een eeuwenoude enclave in het 21e-eeuwse havenlandschap. In 10 seconden komen we in een totaal andere vibe terecht. Het dorp Lillo moest ooit wijken voor de uitdijende Antwerpse haven en verdween onder een laag opgespoten zand, maar het fort trotseerde deze aanval. En er is nog steeds leven in Fort Lillo – niet alleen van dagjesmensen en fietstoeristen die de drie Lillose café-restaurants aandoen, maar ook van de 43 inwoners die hier hun thuis hebben gevonden op een unieke plek.
Vanuit Fort Lillo kun je met de waterbus naar de overkant varen, of terug naar Antwerpen-Centrum, om de stad verder te verkennen en het verloren vocht aan te vullen. Tip: vermijd de spits met de waterbus, want dan verzamelt zich een peloton fietsende havenwerkers in gele jackjes bij de aanlegsteiger. Aangezien die tijdens spitsuren voorrang hebben, is er de kans dat er geen plek meer is in de ‘bus’ voor fietstoeristen.
Info fietsen in Antwerpen
Fietsroute: De genoemde highlights maken deel uit van de Urban Jungle Fietsroute. De kaart en begeleidend boekje kosten 5 euro. Deze zijn verkrijgbaar in de bezoekerscentra van Visit Antwerpen. De gps-route vind je hier.
Fiets huren: bij het Centraal Station kun je fietsen huren bij Cyclant en Levanto. Ook kun je bij Antwerp By Bike terecht op het Steenplein.
Naar Lillo: Dit is een suggestieroute van de Urban Jungle, volg daarvoor de knooppunten 55 en 59, tot in Lillo.
Algemene stadsinfo: Visitantwerpen.be.
Deze Route van de Maand ademt gezelligheid en Belgische biercultuur. De fietstocht voert je langs elf authentieke bruine kroegen en brasserieën in de omgeving van het West-Vlaamse Roeselare – stuk voor stuk cafés die een tussenstop meer dan waard zijn.
Met zijn bescheiden lengte van 35 kilometer hoef je je geen zorgen te maken of je de finish wel haalt. Onderweg kun je in de karaktervolle volkscafés het verloren vocht weer aanvullen. De route passeert ook langs Het Foederhuis, het café van brouwerij Rodenbach – een must voor liefhebbers van het iconische Roeselaars roodbruin.
Wil je de Omloop rijden als een echte flandrien? Huur dan bij KOERS – Museum van de Wielersport in Roeselare – een retrofiets en een bijpassend truitje, en je waant je zo in het peloton van weleer.
Zie ook: Visitroeselare.be.
Tekst en beeld: Stefan Maas
Een merkwaardig driehoekje in Oost-Finland langs de Russische grens trok mijn aandacht. Hoe zou het zijn om daar te fietsen?
Hoe is ’t daar? Dus wél bereik? Appen via een Russische satelliet? Kijk uit, hè… voor je het weet hebben ze je locatie, en dan zijn de rapen gaar.
Ik sluit WhatsApp en staar voor me uit, vanaf mijn tot stoel omgebouwde slaapmatje. Sinds Poetins leger Oekraïne binnenviel, is Rusland in de beeldvorming weer the evil empire. Oost en West staan tegenover elkaar, net als tijdens de Koude Oorlog. Stalin zou van vreugde uit zijn graf bij de Kremlinmuur opstaan, mocht hij in staat zijn het te horen.
Appen via een Russische satelliet? Russen die me opsporen met een paar kilo ongegaarde rapen en een stel Duitse herders? Als er werkelijk patrouilles zijn in het Fins-Russische grensgebied in Noord-Karelië, dan weten ze zich goed schuil te houden. Ik heb nog geen enkele militair gezien, niet van Finse, noch van Russische afkomst.
Het oostelijkste puntje
Voor me ligt het stille Lahnajärvi-meer, in het uiterste oosten van Finland. Mijn tent staat bij de nu verlaten bbq-plek Karhunkämmenen Luppotupa. Het kost bijna meer moeite om zo’n naam in je geheugen te prenten dan om er vanuit Hattuvaara, het dichtstbijzijnde dorp, naartoe te fietsen.
Wat ik vooraf niet wist: dit puntje op de kaart is zowaar een toeristische trekpleister. Een paar auto’s en twee motoren passeerden me onderweg hiernaartoe. Deze toeristen hebben ongetwijfeld over het water van het Virmajärvi-meer gestaard, waar de scheidslijn tussen beide landen dwars doorheen loopt. Waarschijnlijk zagen ook zij geen spoor van menselijke activiteit aan de overkant, waar Russisch Karelië begint.
Dicht bij de grens mag je overigens niet komen; langs de grenslijn is een ‘verboden zone’ ingesteld, variërend van enkele tientallen meters tot wel drie kilometer breed. Gele ringen op bomen, gele bordjes, koorden en – in het water – gele boeien markeren de grens van die zone.
Langzaam begin ik ook te beseffen dat ik hier over een oud slagveld aan het fietsen ben. Langs weg 522 fotografeerde ik eerder al het Ilomantsi Battle Memorial. In 1939, tijdens de Fins-Russische Winteroorlog, wisten de Finnen hier een Russisch offensief tegen te houden. In 1944, tijdens de Voortzettingsoorlog, vonden opnieuw gevechten plaats – en weer hielden de Finnen stand en behaalden zelfs de overwinning. Oost-Karelië, het gebied dat de Finnen graag wilden inlijven, bleef echter buiten bereik en behoort nog altijd tot Rusland.
100.000 kilometer aan gravelwegen
De volgende ochtend pak ik mijn spullen en draai het gravelweggetje op dat langs de grens slingert. Finland heeft genoeg van dit soort wegen voor een maandenlange gravelfietsvakantie – zo’n 100.000 kilometer in totaal. Ze zijn autoluw en doorgaans goed onderhouden; een speeltuin voor de gravelgrinder. Behalve als er pas nieuw grind is gestrooid. Dan is het ploegen door los gesteente en hotsebots je niet harder dan twaalf kilometer per uur over het gruis.
Op mijn gps-schermpje verschijnt een waypoint, het hoofddoel van deze grensvakantie. Gelegen op een merkwaardig grensdriehoekje, dat eigenlijk een lijntje mist, of noem het een vreemde driehoekige uitstulping, zo je wilt. Op Google Maps had ik er al tientallen keren naar gestaard. Het gravelpad waarop ik rijd, eindigt vlak bij dat driehoekje. Een paar honderd meter verder begint een nieuw weggetje. Op Google Earth zag ik ook het silhouet van een gebouwtje en een brug over een rivier die tussen beide wegen stroomt.
Gebouwtje aan de grens
Er moest dus een voetpad zijn dat over dat bruggetje loopt. En nog belangrijker: eenmaal op dat pad ligt de Russische grens op amper vijftig meter naar het oosten. Even snel van het pad af, even struinen door het struikgewas en ik zou op Russische bodem staan. Dat zou tegenwoordig best stoer klinken. Zou ik…?
Google Earth heeft gelijk. Aan het eind van het gravelpad doemt een gebouw op. Geen woonhuis, zoveel is duidelijk. Aarzelend loop ik ernaartoe en zie dat het een grenspost is. Leeg, niemand te bekennen. Gek, in een tijd waarin Finland zich probeert voor te bereiden op een mogelijke oorlog. Maar waar is het voetpad naar het bruggetje? Terugrijden, daar heb ik weinig zin in. Ik kijk zoekend rond en ontdek een vaag pad aan de zijkant van het gebouw. Aan één zijde van het pad markeren bomen met gele ringen de rand van de verboden zone. Yes. Met de fiets aan de hand loop ik verder het bos in.
Een groenstalen bruggetje komt in beeld, zoals verwacht. Eenmaal erop spied ik naar het oosten. Het moment suprême is daar. Rusland ligt binnen bereik; een paar sprongetjes zouden me over de grens brengen. Toch blijf ik aarzelen. Geen hek, geen grensbewaking, geen wachttorens, geen teken van een mijnenveld, geen killerhonden. Maar er zijn natuurlijk ook drones, wildcamera’s met hittesensoren, satellieten met geavanceerde lenzen en meer apparatuur die je niet meteen kunt zien.
Gare of ongare rapen
Het moment suprême is voorbij. Ik wandel verder met de fiets. De grens oversteken is me het risico niet waard; als het misgaat, zijn de rapen alsnog gaar. Bovendien heb ik niets in Rusland te zoeken en er niets mee te winnen. Toch voelt het als een kleine nederlaag, alsof ik een bergbeklimmer ben die vlak onder de top besluit af te dalen. Verstandig, begrijpelijk, maar ook een tikje teleurstellend.
Acht dagen later en zeshonderd kilometer verder, aan de rand van het immense Höytiäinen-meer, sluit ik mijn Finse fietsvakantie af. Voor het eerst had ik voor die reis gebruikgemaakt van automatische routering via het RouteYou-platform, met de optie ‘mountainbike trails’. De enige vaste punten die ik invoerde, waren begin- en eindplaats Joensuu, het driehoekje bij de grens en de lokale supermarkten, een schaars goed in Oost-Finland. En zo links en rechts wat bijschaven als de route té onlogisch werd. Het bespaarde me vele uren spitwerk.
Voor 96% verliep die werkwijze uitstekend; ik fietste overwegend over rustige gravelwegen. De overige vier procent bestond uit verdwenen wegen, te ruige paden voor een fiets met bagage of onnodige omwegen. Maar dat valt te overzien bij een route van ruim 800 kilometer.
Bij een bbq-plek, op zo’n 120 kilometer van de grens, stuur ik nog een appje met locatie-aanduiding. Het antwoord: “Ik zie dat je nog steeds in de buurt van Poetin zit.” Geen vraag over hoe mooi Finland is, wat ik heb meegemaakt, nee, het enige dat opvalt, is mijn nabijheid tot Poetins rijk. Vreemd hoe ons wereldbeeld in enkele jaren kan kantelen.
Voor wie eens buiten de gebaande Europese bergpaden wil wandelen, is de Pieken van de Balkan Trail (Peaks of the Balkans) een prachtige kandidaat.
Tijdens deze 190 km lange lusroute ontdek je de ongerepte schoonheid van de Vervloekte Bergen, een gebied waar Albanië, Kosovo en Montenegro elkaar raken. De trail voert je in 10 tot 12 dagen door een wereld van imposante bergtoppen, stille alpenweiden en gastvrije bergdorpen.
Onderweg steek je eeuwenoude herderspaden en grenspassen over, terwijl je overnacht bij lokale families of in guesthouses en berghutten. De Pieken van de Balkan Trail is een project geïnitieerd door de Duitse ontwikkelingsorganisatie GIZ om duurzaam toerisme te stimuleren.
Lees de Hicle-blog van Mathijs Eskes om meer te weten over deze trail!
Tekst en beeld: Mathijs Eskes
We zijn nu vijf dagen onderweg over het langeafstandspad van de Peaks of the Balkans, een wandelroute van 192 kilometer door Albanië, Montenegro en Kosovo. Ik ben op pad met een groep van de wandelvereniging Spring voor een wildkampeertocht. Iedereen draagt een zware rugtas vol tenten, matjes, en massa’s proviand. Het is pas begin juni, maar de hitte is al moordend. We hebben eindelijk onze wildkampeerplaats bereikt. Maar de bron staat droog.
Iemand heeft met rode graffiti op de rotsen gekalkt dat het volgende gastenverblijf even verderop is. Dat zal best, maar wij willen wildkamperen, en wel hier. Zou de bron expres onklaar zijn gemaakt? Veel water is er niet in dit gebied. Op onze beoogde kampeerplaats staat een kudde schapen te grazen, begeleid door een herder en twee bakbeesten van honden. Onze gids spreekt de herder aan. Hij weet wel hoe hij het waterpunt weer aan de praat moet krijgen.
Terwijl we wachten, komt een van de honden naast me zitten. Het beest kijkt wat suffig om zich heen. Z’n tong hangt uit z’n bek. Ik krab ‘m achter de oren. De omgeving is geweldig mooi. We zitten in een hoge vallei, omgeven door steile wanden en grillige karstformaties. Dit gebied heet de Vervloekte Bergen, omdat de duivel ooit uit de hel zou zijn ontsnapt en zich hier toen één dag flink heeft uitgeleefd. Toch is het eigenlijk best een lieflijk gebied. Als we de zwijgzame herder drop geven, toont hij ons een filmpje. We zien hoe zijn twee loebassen een wolf te grazen nemen. Ze scheuren het dier levend aan stukken. Oeps.
Herder en gids beklimmen een helling, schuiven twee stukken tuinslang in elkaar, en voilà, het water loopt weer. Als herder en have verder trekken, moeten wij ook weer aan de bak. Tijdens zo’n wildkampeertocht heb je maar weinig tijd om even uit te puffen. Voor we ’s ochtends vertrekken, breken we tenten af, pakken in, filteren en koken water, maken ontbijt, doen de afwas. En ’s avonds weer opnieuw. De zon gaat om acht uur al onder, dus er rest zo’n twee uur per dag om wat te lezen en te lummelen.
Wantrouwen van beton
Tijdens de lunch de volgende dag ontdek ik een oude loopgraaf. Er loopt een heel stelsel over de smalle bergrug. Je zou zeggen dat geen mens het ooit in z’n hoofd zou halen om zo’n steile helling te bestormen, ook zonder zo’n versterking. Communistisch Joegoslavië en Albanië vertrouwden elkaar voor geen cent, zoveel is duidelijk.
Als we een dag later Albanië intrekken, zien we hoe de Shqiptarët hun kant van de grens bewaakten. In het maanlandschap staat een betonnen koepeltje, bijna onzichtbaar tussen de rotsen. Precies groot genoeg voor één persoon. Even verderop zien we er nog één, en dan nog één. Het zijn de beroemde koepelbunkers van Albanië.
Tijdens de dictatuur van Enver Hoxha moest elke man binnen drie minuten een bunker kunnen bereiken. De alleenheerser lag overhoop met West en Oost en had daarna ruzie gemaakt met z’n buren. Dus sloot hij Albanië volkomen af van de buitenwereld. Volgens de huidige premier was het land het Noord-Korea van Europa. Om een eventuele invasie af kunnen te slaan, strooiden Hoxha’s generaals honderdduizenden bunkers uit over het land. Ze staan op de gekste plekken.
In de Grieks-Romeinse ruïnestad Butrint in het uiterste zuiden van het land hoorde ik een gids vertellen dat hij vroeger, in een ander leven, commandant van zo’n eenheid was geweest. Ze hadden uitzicht gehad op zee, op Corfu. Het was aardedonker. Af en toe dreef er een schip voorbij en klonk er muziek en gelach. Als een soldaat vroeg: ‘Commandant, wat zijn al die lichtjes?’, dan antwoordde hij: ‘Dat is de kapitalistische vijand! Dat is de hel, maar wij wonen in het communistische paradijs!’ Terwijl de gids-die-vroeger-commandant-was het vertelt, lacht hij er ongemakkelijk bij. ‘Dat geloofden we toen. Wisten wij veel.’
Van al die bunkers zijn de meeste het afgelopen decennium gesneuveld. Het ijzer is goud waard. Maar hier, in de bergen boven Theth, waar je met geen mogelijkheid met een kar of auto kunt komen, houdt een handjevol stand.
Vijf kilo kaas
In een dal in Montenegro komt een vrouw op ons af en steekt een lange monoloog af. We verstaan er geen woord van, maar dat schrikt haar niet af. Dan daagt het, ze wil dat we allemaal meekomen om bij haar te lunchen. Tegen betaling natuurlijk.
Twee groepsleden zijn nieuwsgierig en gaan met haar mee. Ze blijkt helemaal aan het einde van de vallei te wonen. Onderweg jaagt ze eerst een koe uit een huis. Eenmaal thuis probeert ze een kaas van vijf kilo te slijten. Dit is voor ons veel te zwaar, voor vertrek hebben we grammen geteld om onze bepakking zo licht mogelijk te houden. Pittige onderhandelingen beginnen. De twee groepsgenoten proberen met handen en voeten duidelijk te maken dat ze best wat kaas willen, maar zeker niet zoveel. De dame accepteert geen nee. Ze heeft bovendien ook nog andere producten die ze wil slijten.
Ondertussen is haar dochter van een jaar of twaalf doodkalm midden tussen de achtergebleven groep gaan zitten. Ze zegt niet zoveel, maar kijkt met een grote glimlach om zich heen. Ze vraagt wat dat nou kost, zo’n rugtas. En hoeveel is zo’n wandelstok? Ze toont haar eigen staf. Zelfgemaakt, van hout. Ik wijs naar een koe: ‘Krava’, zegt ze. En dan naar haar moeder in de verte: ‘Majka’. Zo voeren we een basaal gesprekje, totdat onze twee avonturiers terugkomen met een pond kaas, en de majka met kći (dochter) en ovca (schaap) vertrekt.
Land in verandering
Als bezoeker-voor-drie-weken kreeg ik de indruk dat Albanië een stormachtige ontwikkeling doormaakt. In het laagland geldt een ‘pakken-wat-je-pakken-kan’. Aan de zuidkust worden hele hoteldorpen uit de grond gestampt, de belangrijkste wegen zijn gloednieuw en de stranden zijn de afgelopen jaren verkaveld zodat toeristen er tegen betaling kunnen zonnebaden. ‘Allemaal witwasserij en corruptie’, aldus onze campingbaas in het zuidelijke Ksamil. De schoonzoon van Trump heeft onlangs zelfs een compleet eiland gekocht om er een luxeresort van te maken. Het land lijkt de weg te plaveien voor het massatoerisme.
In de bergen gaat het er rustiger aan toe. Het alomtegenwoordige zwerfafval is hier grotendeels afwezig. Om het wantrouwen tussen de buurlanden af te bouwen, heeft een Duitse ontwikkelingsorganisatie met lokale partners in 2011 het initiatief genomen tot het langeafstandspad door de Vervloekte Bergen. En het werkt, er komen jaarlijks zo’n 40.000 wandelaars op af en het verbindt een voorheen arme en geïsoleerde regio. Sommige herders klussen nu bij als huttenwaard.
Praktisch
Het pad langs de Pieken van de Balkan is niet al te technisch en goed te belopen. Anders dan de naam doet vermoeden, loopt de route om en niet over de echte toppen. Onze dagtochten lagen tussen de 16 en de 21 kilometer, met zo’n 1500 tot maximaal 2000 hoogtemeters. De grootste uitdaging is de temperatuur, die ook in het voorjaar al heel behoorlijk is.
Er zijn genoeg gastenverblijven aanwezig om de Pieken van de Balkan Trail ook zonder tent af te kunnen leggen. Hier kunnen overvloedige maaltijden worden genuttigd. Anders dan in de Alpen krijg je bovendien ruim voldoende lunch mee. Voor wie iets meer vrijheid en flexibiliteit wil, zijn er waterpunten waar je kunt wildkamperen.
Ik vond de Vervloekte Bergen erg mooi. De vele en uitbundige bloemenweides zijn, zeker in het voorjaar, indrukwekkend. De landschappen zijn afwisselend, je komt door bos, berg en dal. Het contact met de herders voelt als een glimp uit een pastoraal verleden. Voor wie wat avontuurlijker wil reizen is het goed mogelijk om per nachttrein en nachtboot naar Albanië te gaan: overdag kun je dan steden als Bologna, Bari en Matera bezichtigen. Aansluitend een rondreis door Albanië en/of Montenegro is ook zeer de moeite waard.
Voor meer info:
Peaksofthebalkans.com
Springreizen.nl
De Amazon of Europe Bike Trail is een langeafstandsroute die je meeneemt langs de laatste ongerepte riviervlaktes van Midden-Europa. Over ruim 1.250 kilometer fiets je door vijf landen – Oostenrijk, Slovenië, Hongarije, Kroatië en Servië – langs de majestueuze rivieren Mura, Drava en Donau.
Deze trail voert je door een UNESCO-biosfeerreservaat dat bekendstaat als de “Amazone van Europa”: een uitgestrekt natuurgebied met wetlands, oude rivierarmen, moerassen en bossen vol biodiversiteit. Voor veel West-Europese fietstoeristen zal het een ontdekkingstocht zijn door onbekend gebied; regio’s met een veelal landelijk karakter die ontsnapt zijn aan massatoerisme.
De route combineert avontuur en ontspanning. Onderweg passeer je schilderachtige dorpjes, historische steden, kastelen en kloosters, maar ook stille natuurgebieden waar bevers, otters en zeearenden leven. Dankzij de overzichtelijke etappes en de keuze uit noord- en zuidroutes is de trail geschikt voor zowel recreatieve fietsers als meer ervaren avonturiers.
Meer info: Aoebiketrail.com
Hicle-blog: Gedoopt door de Drava
De Véloscénie is een afwisselende langeafstandsfietsroute van ruim 450 kilometer die Parijs verbindt met de wereldberoemde Mont-Saint-Michel. Deze route laat je het verrassend groene hart van Frankrijk ontdekken, met onderweg historische steden, indrukwekkende kathedralen, charmante dorpjes en uitgestrekte natuurgebieden.
Na de start bij de Notre-Dame fiets je langs bezienswaardigheden als het paleis van Versailles, de kathedraal van Chartres en de middeleeuwse stad Domfront. De route voert je door vier verschillende regio’s – Île-de-France, Centre-Val de Loire, Normandië en Bretagne – elk met hun eigen karakter en charme.
Dankzij de combinatie van rustige landwegen, autovrije fietspaden en voormalige spoorlijnen is de Véloscénie geschikt voor iedereen. Onderweg vind je volop voorzieningen voor fietsers, van fietsverhuur tot overnachtingsplekken met het label Accueil Vélo.
Een tocht vol Franse sfeer, historie en landschappelijke schoonheid, met als letterlijk hoogtepunt de aankomst bij de betoverende Mont-Saint-Michel.
Meer info: Francevelotourisme.com.
Als tijdens een hittegolf de zon verandert in de welbekende koperen ploert, dan is het zaak om de schaduw op te zoeken. En dat kan natuurlijk ook terwijl je outdoor bent, bijvoorbeeld in het bosgebied tussen Hilversum, Hollandsche Rading en Baarn. Daar is een fraaie NS-wandeling uitgezet met een behapbare lengte van 13,6 km tussen de stations van Baarn en Hollandsche Rading.
Vanaf het station in Baarn, voorzien van de koninklijke wachtkamer voor de Oranjes, beland je al snel in het Baarnsche Bosch, een statig park. Dan volgt een wat saaiig verhard stukje langs de provinciale weg en Paleis Soestdijk. Een zure appel waar je even doorheen moet bijten, om daarna definitief het bosgebied binnen te stappen met prachtige hoge bomen.
Lage Vuursche
Een must-stop is Lage Vuursche, befaamd om zijn pannenkoekenresto’s, waar je natuurlijk ook gewoon koffie, thee en appeltaart kunt kopen, of kunt genieten van een frietje op het terras. Het dorp mag ook een Zeer Bekende Nederlander tot zijn inwoners rekenen: prinses Beatrix, die op Kasteel Drakensteyn resideert. De kans is echter niet zo groot dat je haar op straat zult tegenkomen.
Via het Koos Vorrinkhuis, een wandelvriendelijke accommodatie van het Nivon, gaat het dan verder naar Hollandsche Rading. Voor wie daarna direct terug wil treinen naar Baarn; dat gaat niet, want beide dorpen liggen aan andere spoorlijnen, zodat een kleine omweg via Hilversum Centraal noodzakelijk is.
Meer info: Wandelnet.nl.
Voor wie van écht gravellen houdt, wijst het stuur onvermijdelijk naar het noorden. In tegenstelling tot veel andere Europese landen barst Finland nog van de onverharde wegen. En in Fins Lapland ligt een droomrondje voor de liefhebber: de Central Lapland Gravel Loop.
Deze route is 1148 kilometer lang, voert dwars door de ongerepte natuur van Lapland en is in ongeveer 13 dagen te fietsen. De Loop scheurt je los van de bewoonde wereld en loopt door een landschap waar eindeloze bossen de boventoon voeren en je talloze rendieren zult zien.
Onderweg kun je op veel plekken overnachten in laavu’s: typisch Finse schuilhutten met drie wanden en een vuurplaats ervoor. Zijn er geen laavu’s in de buurt? Geen probleem. Je kunt altijd je tentje opzetten langs de weg. Dankzij het allemansrecht – jokamiehenoikeudet – mag je namelijk vrij kamperen op onbebouwd land.
Het meest logische begin- en eindpunt van de route is Rovaniemi, de hoofdstad van Fins Lapland. Zodra je de stad achter je laat, kom je nauwelijks nog mensen tegen. Het absolute hoogtepunt voor wildernisliefhebbers is het 480 kilometer lange stuk tussen Savukoski en Kittilä, waar geen supermarkten zijn en je dicht langs de Russische grens fietst.
Zie ook de Hicle-blog over de route.
Voor meer info: Bikeland.fi.
Het Dommelpad (125 km), genomineerd voor de Wandelroute van het Jaar 2025, is een perfecte route voor een onvergetelijk meerdaagse avontuur, met alles wat je zoekt in een wandeltocht.
Je hebt de keuze: loop stroomafwaarts, beginnend bij de bron van de Dommel bij Peer, België, en volg de rivier naar het eindpunt in Den Bosch, of kies voor de route stroomopwaarts, van Den Bosch naar Peer. Bij de eerste variant dompel je jezelf onder in het fascinerende verhaal van de watermolens, terwijl de tweede een rijke geschiedenis van erfgoed en natuur vertelt.
Onderweg wandel je langs de kronkelende rivier, ontdek je historische watermolens, verken je het Van Gogh Nationaal Park en raak je verloren in de schoonheid van de Brabantse natuur — allemaal hoogtepunten die deze route tot een must-walk maken.
Meer info: Visitbrabant.com.