Rota Vicentina
Tekst en beeld Stefan Maas
De Rota Vicentina laat je kennismaken met Alentejo. Een dunbevolkte Portugese regio die nog alle ruimte biedt voor wandelavonturen.
De polsslag van de oceaan is nooit ver weg op de Fishermen’s Trail van de Rota Vicentina. Flarden van het donderende geweld kun je overal langs de route horen en soms voelen, als een soort achtergronddeun die je op de wandeling begeleidt. Vandaag zwelt die nog verder aan. Er staat een straffe wind uit zee, die aan onze jassen rukt en de golven tegen hoge kliffen laat beuken.
Het pad dat langs die fascinerende Atlantische kust loopt in het Natuurpark Zuidwest-Alentejo en Costa Vicentina , is al even grillig als de kustlijn. Soms sta je op de top van een klif en kijk je uit over die eindeloze oceaan. Dan ben je weer omringd door hoge begroeiing, waar je je bukkend doorheen moet wringen. Tegenliggers zie je in zo’n oerwoudje pas als ze tot op enkele meters zijn genaderd. Even later lopen we weer op een verlaten strand, en zien we het oude fort van Pesseguiero in de verte verschijnen.
Ooievaars
Onze gids wijst op onverwachte bewoners. Ooievaars! Hoog boven het geweld van de zee en veilig voor rondlopende roofdieren, nestelen ze tegen de kliffen. Hoe ze voorkomen dat ze eraf waaien, is me een raadsel. Alentejo is overigens behoorlijk populair bij deze vogelsoort; overal in de regio zie je de grote ooievaarsnesten. Met enig geluk kun je er ook grote aantallen ooievaars bij elkaar spotten.
1 miljoen hikers
Het indrukwekkende decor langs de Portugese kust is bij de wandelliefhebbers niet onopgemerkt gebleven. Ongeveer 1 miljoen hikers lopen jaarlijks de Rota Vicentina, een wandelnetwerk met twee hoofdroutes: de Fishermen’s Trail (125 km) en de Historical Way (230) km. De eerste loopt vrijwel direct langs de indrukwekkende kustlijn, de andere meer door het binnenland. Maar ze lopen ook deels samen en er is een dwarsverbinding, zodat je beide ervaringen kunt mixen.
Daarnaast zijn er nog circular routes, ofwel rondjes, die je kunt lopen in één dag. Voorjaar 2019 ging het aantal van deze rondjes omhoog van 8 naar 20, zodat het totaalaantal wandelkilometers van het hele netwerk van 450 naar 740 km is toegenomen.
Historical Way van de Rota Vicentina
De kustroute mag dan de grootste trekker zijn van de Rota, de Historical Way laat je weer kennismaken met het platteland van Alentejo. Via smalle binnenwegen passeer je historische dorpjes en stadjes en wandel je door bossen van kurkbomen. Een route voor rustzoekers, want veel autoverkeer of grote steden zul je onderweg niet tegenkomen. Alentejo is ongeveer even groot als Nederland, maar telt slechts zo’n 750.000 inwoners.
Om de cultuur-historische beleving te versterken, is het project Touro Azul opgestart. Dit draait helemaal om ontmoetingen met ‘locals’, die je hun persoonlijke verhalen vertellen. We krijgen hiervan alvast een voorproefje, rijden diep het binnenland in om Odette te ontmoeten. Bij een eenzame boerderij aan het einde van een binnenweggetje, toont ze ons hoe de bevolking hier vroeger leefde.
Al snel is duidelijk dat het een hard en arm bestaan was, maar ook dat er een sterk gemeenschapsgevoel heerste. Odette leeft in een zelf gecreëerd museum. Ze leidt ons rond in kamers die in oude stijl zijn ingericht. Even verderop staat een gesloten schooltje. De kinderen van destijds, die bijna allen zijn weggetrokken, zijn vervangen door poppen. Hoogstpersoonlijk houdt Odette de herinneringen aan die tijd levend en wil ze die graag delen met wandelaars.
De Rota by night
We horen weer de muziek van de oceaan, tijd voor een laatste stukje Fishermen’s Trail. Dit keer gaat de dagtrip naar Porto das Barcas, een haventje met boven op de kliffen enkele huisjes. Het pad is dit keer breed en makkelijk te belopen; het gaat min of meer rechtdoor. Maar de nacht achterhaalt ons langzaam maar zeker. Het is al november en het laatste licht verdwijnt rond half zeven.
Met de zaklampen van onze smartphones proberen we de weg naar Das Barcas te vinden, totdat we simpelweg niet meer weten waar het officiële pad loopt. Toch is het plaatsje tergend dichtbij; we zien lichtjes branden op amper een kilometer. Uiteindelijk komt na een telefoontje onze gids – die bij het haventje op ons wacht – en de eigenaar van Herdade do Touril – een hotel dat bijna aan de Fishermen’s Trail ligt – ons ‘redden’. Leve het mobieltje! Amper tien minuten later heffen we in de Herdade al het glas. À sua saúde!
Meer info Alentejo & Rota Vicentina:
Over vakantie in Alentejo: Visitalentejo.pt.
Over de Rota Vicentina: Rotavicentina.com.
Toerisme Portugal: Visitportugal.com.
Vliegreizen naar Portugal: Flytap.com.
Alentejo & Dark Sky Reserve
De Portugese regio Alentejo is onder meer bekend om haar graanvelden, spannende (rode) wijnen en de productie van kurk. Je zult onderweg dan ook flink wat kurkeiken tegengekomen. Beschik je over voldoende tijd, dan is een bezoekje aan de regiohoofdstad Évora en het historische plaatsje Monsaraz een aanrader. Rondom het grote Alqueva-stuwmeer ligt ook het Dark Sky Reserve.
In het reservaat van zo’n 3000 vierkante kilometer beperken Portugese en Spaanse gemeenten zoveel mogelijk de lichtvervuiling, zodat je onbelemmerd van de sterrenhemel kunt genieten. Het is de eerste officiële sterrentoerismebestemming ter wereld. Wij bekeken de nachtelijke hemel in Observatório do Lago Alqueva.
Darkskyalqueva.com
Accommodaties
Wij sliepen onder meer in Herdade do Touril, een plattelandshotel op 4 km van Zambujeira do Mar. Dit ligt vrijwel aan de Fishermen’s Trail op een landgoed van 365 hectare.
Herdadedotouril.com
Een tip is ook Herdade da Matinha, op 4 km van Cercal langs de Historical Way. Een plek waar je niet alleen kunt overnachten, maar ook yoga-lessen kunt volgen, kunt paardrijden etc.
Herdadedamatinha.com
Kaart
Kijk voor een meer volledige weergave van de trails (met alle circular routes en downloads) op de site van Rota Vicentina.